Als een verandering echt vast zit, wat doe je dan als consultant? Er zijn feitelijk meerdere opties, waarbij er grofweg een drietal opties zijn:
- Meer chaos toevoegen,
- Dingen vast zetten,
- Of juist dingen losmaken
Ik ben van de laatste categorie. Gewoon omdat daarin de essentie van ontwikkeling en vervolgens sturing besloten ligt. Daarnaast is dat ook waarin ik geloof, dat iets vast zit cq vastgelopen is echt niet voor niets is. Het optimaliseren van dingen door het uitrollen van een systematiek of standaard methode helpt maar eigenlijk altijd tijdelijk.
Dingen losmaken wordt heel vaak ervaren als de verkeerde weg. Wat bekneld is vaak dat ‘we’ de controle moeten loslaten. Het is de weerstand in het klein van het grote. Niet weten wat je moet doen en daarom maar teruggrijpen op wat mensen kennen, controle.
Wat helpt is om dan professioneel te gaan klooien met een drietal aspecten:
- Spelenderwijs; hak het vraagstuk op een hapklare brokken en ontwerp een proces wat je kan doorlopen om wijsheid toe te voegen. Voeg aan de inhoud essentiële onderwerpen toe om de intelligentie van het systeem te verhogen.
Een voorbeeld, als je naar een nieuwe structuur gaat… kijk eens naar hoe je dat met een participatief proces kan adresseren. Samen in een zaal zitten met een significante groep mensen en met hun een intensieve dialoog voeren. Open en transparant, in plaats van gesloten en schimmig (omdat het ook over stoeltjes gaat). Zo hebben we voor een organisatie eens een productieve dag gehad waarin we met een grote groep mensen hebben gesproken over de toekomstige structuur, noodzakelijk vanwege een sterke wijziging in de strategie. Wat hielp was om ook intensief stil te staan bij de toen huidige structuur. Deze had de organisatie jaren en jaren gediend. Waarom is de liefde over met deze structuur? Het hielp in het maken van de overgang naar een fundamenteel andere structuur. Waren we begonnen met de nieuwe structuur dan was de transitie naar de nieuwe structuur een stuk lastiger geweest.
- Blijmoedigheid; dit gaat om fun mede ook om de moed te verzamelen waardoor doorbraken kunnen worden gerealiseerd. Daarvoor zijn energizers super essentieel. Om lol te hebben en om creativiteit los te maken. Bouw in programma’s van meerdere dagen en in verandertrajecten momenten in van inspiratie.
Een voorbeeld – er zijn zoveel energizers die bijdragen aan het maken van lol en zo te komen in een speelse manier van kijken. Soms denk ik ook wel eens – gaan we dit nu echt doen en als ik dat soort gedachten heb dan denk ik altijd aan het resultaat. De blije en verhitte gezichten van eenieder – klaar om een volgende stap te zetten. Nu merk ik ook dat ik ook even over een drempel moet. Met de billen bloot van wat ik dan wel eens doe, de meest simpele vormen zijn het complimentenrondje, de spaghettigame en de speelse vraag in de check in. Het complimentenrondje is een strak georganiseerd proces waarbij mensen elkaar complimenten geven. Simpel, dat doet gevoelsmatig iets met mensen!
- Leren als grondhouding: veranderen vraagt om een flexibele lerende mindset. Dat geeft het vermogen om te veranderen. De wereld met frisse ogen bekijken, los te komen van het oordeel en de angsten die daar dan weer onder zitten. Het tegenovergestelde is een mindset van afweren. Dan kom je in een energie van overtuigen, beter weten, luisteren om te reageren. Als ik het type word ik er al kortademig van.
Een voorbeeld – waar zitten we momenteel, leren of afweren? Door het aan het begin van de meeting te benoemen krijg je al een ander gesprek. Omdat er op een andere manier wordt geluisterd. In een gesprek met een team bracht ik een best wel pijnlijke constatering in. De reactie van het team was dat ze als collectief direct in afweren schoten. Ze begonnen mijn woorden in twijfel te trekken. Mij te overtuigen om het anders te zien. Totdat iemand in de groep zich hardop afvroeg of het team nu niet als collectief in afweren zat en iedereen opriep om met nieuwsgierigheid te kijken. Dat zijn van die momenten dat een team vleugels krijgt. Innerlijk zit ik dan juichend op mijn stoel.
Dus…
Het is van essentieel belang om bij taaie vraagstukken eerst de knoop te ontwarren en zo lucht toe te voegen. Dingen losmaken door professioneel te pielen en te klooien. Dat doe je met het toevoegen van een andere energie. Daarbij gaat om drie aspecten:
- Spelenderwijs: bekijk het vraagstuk vanuit meerdere perspectieven, voeg nieuwe inzichten toe en verken in vrijheid;
- Blijmoedigheid: beïnvloed de energie waarmee wordt gewerkt aan het vraagstuk. Ik noem het ook wel eens playfulness. Simpel, aan iets werken met een glimlach;
- Leren en afweren: maak mensen bewust van deze dynamiek. Het helpt je waanzinnig in het hebben van productievere meetings.