Het ongrijpbare van transformaties verkend

Bij transformaties is er een zichtbaar deel en een ongrijpbaar deel. Het zichtbare gaat over dat het belangrijk is om de ruimte te maken om te experimenteren. Over het zichtbare deel is al best het nodige gezegd en geschreven. Bij transformaties gaat het net zo hard over het ongrijpbare deel. Het ongrijpbare deel gaat over een viertal ongrijpbare elementen.

Vier ongrijpbare elementen

1. Het kleine gaat, het grote komt – het voelt als een nieuwe lente waarin grote sprongen mogelijk zijn;
2. Alleen en samen – ik voel vaak dat mensen op en neer bewegen tussen alleen en samen, waarbij mensen vaak worstelen met de vraag of ze hun kwetsbaarheid kunnen inbrengen in het grotere geheel;
3. Tegelijkertijd maakt het grote ook het kleine onzichtbaar – mensen kunnen zich door de sprong voorwaarts verloren voelen en even niet meer weten wat ze NU moeten doen;
4. De vierde en laatste is Blijmoedigheid – een andere mindset die opkomt en de moed om dingen te doen.

Het lijkt alsof de vier elementen chronologisch in de tijd een rol spelen. Waar het eerst gaat over het verkennen van het grote, ga je dat uiteindelijk met elkaar in nieuwe verbanden verkennen. In eerste instantie gaat het dan over grote vergezichten, de onmogelijkheid van het tastbaar maken, simpelweg omdat je er nog niet bent. Dat is veelal een taaie fase, worstelen om boven te komen. Dan wordt het tijd om wat meer de transformatie in structuren te vangen.

Dan terug naar de bewegingen die je wel kan voelen maar niet zo kan benoemen. Hieronder licht ik ze graag nog wat verder toe.

1. Het kleine gaat, het grote komt

Het is een tijd waarin het mogelijk is om sprongen voorwaarts te maken. Het is alsof er een nieuwe lente is aangebroken. Ideeën kunnen worden uitgevoerd. En het is ook goed om je te beseffen dat die periode voorbijgaat. De lente duurt niet eeuwig en hoe je ermee omgaat bepaalt je succes in de rest van de seizoenen. Voor sommige mensen is dat een tijd van inspiratie en voor anderen is deze tijd een moeilijke, omdat ze graag vasthouden aan het oude. En laten we ook eerlijk zijn, dat heeft ook jaren dienst gedaan.

2. Alleen of samen

Een transformatie voelt als een hindernis waar je overheen moet. Het is in deze tijd echt moeilijk om voort te gaan, je bent in je eentje niet in staat de dingen te bereiken die je wilt. Het is een tijd van alleen en samen en misschien wel beter geformuleerd, alleen of samen. Vaak zie je dat iemand zich even terugtrekt. Ik vind het niet meer dan logisch dat er momenten zijn dat mensen even alleen willen zijn. Om zich te herbezinnen en tegelijkertijd is het ook zo nodig om steeds je overwegingen en twijfels in te blijven brengen in de organisatie en het team. Dat vergt toch ook een bepaalde mate van kwetsbaarheid. Die kwetsbaarheid daar is lang niet altijd ruimte voor. Omdat er meer ruimte is voor het weten dan het niet weten. Ik propageer juist dat we meer ruimte geven aan het niet weten, aan de twijfel en aan de nieuwsgierige geest die zaken wil onderzoeken.

3. Het grote maakt het kleine onzichtbaar.

Als je dan zo’n sprong voorwaarts hebt gemaakt kan je je ook zo verloren voelen. Wat nu? Je bent vaak dichterbij dan je denkt. Je hebt het gevoel dat je er nog ver van weg bent en je nog nauwelijks vooruit bent gekomen. Tegelijkertijd ligt het doel vaak dichtbij. Tijd nemen, het gaat ook over het sparen van je krachten, jezelf onder controle houden en het opbouwen van potentieel. Zorgen dat je vindt in plaats van dat je zoekt, door open te staan voor nieuwe kennis en inzichten en die te laten rijpen.

4. Blijmoedigheid

Last but not least en misschien wel de voornaamste – blijmoedigheid. Het draait om blijheid en om moed in een periode die zo zijn uitdagingen en doorbraken kent. Ik kan zo genieten van een team of organisatie die weer een sprong voorwaarts maakt. Het inbrengen van dat gevoel van genieten is zo belangrijk. Dat is voelbaar, net als dat het voelbaar is als je met je billen bij elkaar geknepen zit. Ontspanning in blijheid en inspanning in moed zijn twee dingen die samen gaan. Het vertrekpunt met blijmoedigheid is natuurlijk volledig anders dan dat je dat met angst doet. Mondigheid gaat ook over het vermogen om te vernieuwen. Bij het vermogen om te vernieuwen hoort ook het nemen van de verantwoordelijkheid om iets tot een einde te brengen. Vooral bij transformaties is dat extra pijnlijk, temeer omdat je echt ergens afscheid van neemt. Dat was ooit!

Samenspel van zichtbaar en ongrijpbaar

Ik ben echt een voorstander van het zoeken naar evenwicht in zichtbaarheid en ongrijpbaarheid. In de eerste fase van een transformatie gaat het over bewustwording dat je in een transformatie zit. Loskomen van het wensbeeld en vertrouwen krijgen in elkaar en in het proces. Ik merk dat het loont om stil te staan bij het ongrijpbare. Alsof het mensen legitimeert om op een nieuwe manier met de organisatie bezig te zijn, vanuit een droom die nog geen werkelijkheid is, een vernieuwde invulling van de droom waar die ooit voor is opgericht.