De positieve purpose verandermachine
Purpose
Het lijkt wel de titel van een spannend kinderboek. Verandering is ook spannend voor veel organisaties, teams en individuen. Een spannende dynamiek van richting geven, bewegen, ik en wij en vaak ook wij versus zij. Essentieel voor het succes en eventueel zelfs het voortbestaan van organisaties. In toenemende mate zie ik de positieve beweging dat veranderen ‘in de lijn’ wordt ondergebracht. De verandermachine gaat zo uitmaken van de dagelijkse gang van zaken. Verandering meer geïntegreerd in het grotere geheel en niet meer in splendid isolation. Verandering vanuit een purpose waar mensen zich met inspiratie aan kunnen verbinden.
Het verleden van veranderen buiten de lijn
Verandering geïntegreerd in de organisatie is een goede ontwikkeling. De werkvloer is wel de plaats waar het moet gebeuren. We moeten er vanaf dat veranderingen in de vorm van programma’s buiten de lijn worden georganiseerd. Het is niet meer van deze tijd en ook niet meer nodig. Voornaamste reden om projecten voorheen buiten de lijn te organiseren was de grote IT-component die onderdeel uitmaakte van veel veranderingen. De complexiteit en onbekendheid noodzaakte organisaties om de verandering te isoleren. De huidige meer standaard wijze van IT-veranderingen maakt dit minder noodzakelijk. Tegelijkertijd is de IT-organisatie een versneller van het bewerkstelligen van verandering in de lijn. De behoefte van de IT-organisatie aan alignment en meer flexibelere werkwijze hebben ze beantwoord met ‘Agile’ werken. Kort samengevat: wat kunnen we voor verandering bewerkstelligen in zogenaamde sprints van twee weken. Agile werken waait daardoor over naar andere organisatieonderdelen en verwordt zo tot de nieuwe norm van veranderen.
Inhoud en ratio als logisch begin
Een methode is echter ook maar een methode. En ondanks dat verandering veel meer gaat plaats vinden in de lijn, wordt er nog vaak gekozen voor een design achtige verandering. Daarmee komt de focus eenzijdig te liggen op de rationele kant van de verandering. In de rationele lijn gaat het over missie, planvorming, structuur en kpi’s. De tegenhanger van ratio is de emotie. In de emotionele lijn gaat het over purpose, cultuur, samenwerking en persoonlijke ontwikkeling. De rationele lijn en emotionele lijn zijn tezamen belangrijk om de beoogde resultaten te realiseren. Logischerwijs wordt vaak eerst gekozen voor een verandering over de as van de inhoud en daarmee de ratio. Inhoud verbindt namelijk en lijkt daarmee veiliger omdat je er zo lekker over kan (blijven) praten.
Het hart doet dan niet mee
Waar een verandering voornamelijk wordt aangevlogen over de as van de inhoud ervaar ik vaak een verwijding van ratio en emotie. Mijn hersenen worden dan gekieteld door het verlokkende perspectief dat door directies en management wordt geschetst. Leuk, inspirerend en ook een beetje spannend. En tegelijkertijd voel ik in mijn buik de onzekerheid van de medewerkers die worstelen met de vraag ‘en ik dan?’ Beiden horen elkaar wel en snappen het ook maar het komt nog even niet bij elkaar. En als ik dit zo beschrijf word ik ook gewag van het feit dat mijn hart op dat moment even niet mee doet. Die is afgehaakt en zit voor mijn gevoel even in de kroeg met een biertje.
Mooie woorden en vergezichten
En vaak zijn dat de momenten dat ik instap in een verandering. Er ligt wel een doortimmerd verhaal maar er is onvoldoende draagvlak, onvoldoende mensen zich eigenaar voelen, enz. Werken met inspiratie en een positieve emotie. Om te helpen zodat het hart ook weer mee kan doen en zo mensen helpen de verbinding te leggen tussen het bestaansrecht van nu en het verlokkende perspectief van de toekomst. Dan begin ik aan de rationele kant. Met mijn hoofd snappen wat er al gemaakt is aan documenten. Vaak een genot voor het oog en woorden die afgewogen en secuur aan papier zijn toevertrouwd. Visie, missie een andere structuur en geformuleerde doelstellingen. Allemaal in nette blokjes en matrixen vormgegeven.
Zoeken naar kwetsbaarheid, hoop en vertrouwen
Vervolgens begint mijn zoektocht naar kwetsbaarheid, hoop en vertrouwen. Praten met mensen in de organisatie over het beeld dat inmiddels is gerealiseerd en gevoel te krijgen bij wat er nodig is om mensen bewust zelf in te laten stappen. Samen met een aantal mensen uit de organisatie een programma te ontwikkelen wat gericht is op vertrouwen en samenspraak. Een programma dat bestaat uit meerdere momenten met mensen van de organisatie. Niet om het design traject over te doen maar om er meer lading aan te geven. Gericht op het realiseren van een gevoel bij de gevraagde verandering. Wat vraagt dit van jou? Met welke persoonlijke bijdrage en gedrag kan je de verandering tot een succes maken? Vervolgens is het zaak deze individuele bijdragen te bundelen tot een groter geheel. Een groter geheel van veranderingen die mensen binnen de lijn kunnen oppakken. Gebundeld en verbonden met de dagelijkse gang van zaken. Zo help je mensen van overzicht, via inzicht naar actie.
Balans realiseren in ratio en emotie
Belangrijk is dit overwegend positief te doen, met ruimte voor de negatieve kant. Met de overtuiging dat veranderen ook leuk is. Dat het anders kan en ook mag en dat mensen daar zelf verantwoordelijk voor zijn. Mensen bewust maken van hun eigen talenten en zorgen dat ze die (kunnen) gaan inzetten. Wil je resultaten dan moet je het lef hebben ook aan de emotionele kant heldere keuzes te willen maken. Als voorzichtigheid en inhoudelijke consensus de norm zijn dan resulteert dit in middelmatigheid. Laat verschillen naast elkaar bestaan en bundel de overeenkomsten tot een groter geheel waar mensen individueel op instappen en geef in de tijd net zoveel aandacht aan de rationele kant van de verandering als aan de emotionele kant. Prima om inhoudelijk te beginnen, weet dat de inspanning die je aan die kant levert maatgevend is voor de inspanning die je zal moeten leveren aan de emotionele kant.